محصولات استومی
هدف استفاده از کیسه مخصوص استوما چیست؟
استفاده از کیسه مخصوص استوما در درجه اول به کنترل ترشحات ( ادرار و مدفوع) خروجی از استوما کمک میکند و در درجات بعدی از استوما و پوست اطراف آن محافظت مینماید و گاز و بوی خروجی از استوما را نیز به خوبی کنترل میکند.
در کل استفاده از کیسه موجب راحتی و اطمینان استومیت میشود و به حفظ ارتباطات و فعالیتهای اجتماعی وی کمک زیادی میکند.
آیا کیسه های مخصوص استومی انواع مختلفی دارند؟
بله- امروزه حدود نیم قرن از ابداع نخستین کیسه کولوستومی میگذرد. جالب است بدانید که نخستین کیسه کولوستومی بهوسیله شرکت کلوپلاست تولید شده است.
در چند دهه اخیر، طراحان با استفاده از تکنولوژیهای جدید، انواع نوینی از کیسهها را طراحی نمودهاند که با هدف راحتی بیشتر بیماران در اختیار آنها قرار میگیرد. به طور کلی سیستم کیسه مخصوص استوما را میتوان به دو گروه کلی سیستم کیسههای یک تکه و سیستم کیسههای دو تکه تقسیمبندی نمود.
هر کدام از این گروهها خود شامل سه دستهبندی جدا میشوند که شامل کیسه ته باز یا قابل تخلیه، کیسه ته بسته و کیسه شیردار میشود. همچنین بسیاری از کیسهها انواع از قبل بریده شده و قابل برش دارند. کیسهها از نظر رنگ نیز به دو گروه مختلف تقسیمبندی میشوند که شامل کیسههای شفاف و کیسههای مات میشود. کیسههای شفاف معمولاً پس از انجام عمل جراحی مورد استفاده قرار میگیرند تا پزشک و کادر درمانی بتوانند مقدار مواد دفعی و کیفیت آن را بسنجند.
نخستین کیسه استومی در چه تاریخی و چگونه ساخته شد؟
اولین کیسه استومی به شکل امروزی توسط کمپانی کلوپلاست دانمارک ساخته شد:
در سال ۱۹۵۴ پرستار دانمارکی الیز سورنسن (Elise Sorensen) با مشاهده وضعیت اسفبار خواهرش، که برای نجات از سرطان کولون تحت عمل جراحی کلستومی قرار گرفته بود، بسیار تحت تاثیر قرار گرفت. او از خواهرش میشنید که چگونه ترس از نشت ترشحات کلستومی زندگی اجتماعی وی را مختل و او را منزوی کرده است. الیز افکار خود را معطوف بر یافتن راه حلی برای این مشکل بزرگ نمود.
نتیجه این تلاش فکری، ایده یک کیسه چسبدار بود تا از نشت ترشحات جلوگیری کند. این ایده میتوانست به خواهرش و هزاران انسان دیگر نیز که از این مشکل رنج میکشیدند، کمک کند تا دوباره به زندگی طبیعی بازگردند. اما این فقط یک ایده بود و باید به نحوی تجسم واقعی مییافت.
الیز با تولیدکنندگان مختلفی ارتباط برقرار کرد، اما همگی دست رد بر سینه او زدند. سرانجام الیز به سراغ آقای لوئیز هانسن رفت، که یک تولید کننده محصولات پلاستیکی بود، و بر ایده خود پافشاری کرد. پاسخ دوباره منفی بود. داستان میتوانست در همین جا به پایان برسد. اما همسر آقای هانسن، که خود نیز یک پرستار بود، پی به ارزش واقعی این ایده برد و هانسن را ترغیب به پذیرش همکاری نمود … و این آغاز تولید اولین کیسه کولوستومی و تولد شرکت کلوپلاست بود.
کیسه را چند بار در روز باید تعویض نمود؟
تعداد دفعات تعویض کیسه به نوع استوما، محل قرارگیری استوما و مقدار مواد دفعی و قوام آن بستگی دارد. همچنین استفاده از کیسه مناسب و نصب درست آن، مدت زمان استفاده از کیسه را افزایش میدهد. عوامل دیگری مانند میزان تعریق بدن، نوع پوست و میزان فعالیت نیز روی دفعات نیاز به تعویض کیسه اثر میگذارد. بعضی از کیسهها طوری طراحی شدهاند که برای سه تا هفت روز قابل استفاده هستند و بعضی دیگر نیز هر روز نیاز به تعویض دارند.
انتخاب کیسه مناسب، به تصمیمگیری شخصی بستگی دارد و بهتر است پس از استفاده از محصولات مختلف این انتخاب صورت گیرد. عوامل دیگری مانند وضعیت بیمه، وضعیت اقتصادی و قیمت این سیستمها نیز روی این تصمیم اثر دارد. به هر حال در صورتی که نیاز به تعویض مداوم کیسه باشد و کیسهها پس از مدت اندکی از بدن جدا گردد، بهتر است با پزشک یا پرستار در این زمینه مشورت شود. حتی مصرف داروهای خاص میتواند پوست اطراف استوما را تحت تاثیر قرار دهد و از مدت زمان چسبیدن کیسه روی پوست بکاهد.
چه زمانی برای تعویض کیسه مناسب است؟
برای تعویض کیسه باید زمانی انتخاب شود که عجله و استرس خاصی وجود ندارد و استوما نیز در حال فعالیت نمیباشد.
معمولا ًبهترین زمان برای تعویض کیسه در افراد مختلف متفاوت است و به فرد بستگی دارد. برای بیشتر افراد، استوما در ساعات اولیه صبح قبل از خوردن صبحانه فعالیت کمتری دارد.
بعضی از افراد ترجیح میدهند تعویض کیسه را پس از دوش گرفتن انجام دهند و افرادی نیز این کار را در ساعات پایانی روز و هنگام رفتن به رختخواب حداقل ۲ ساعت پس از صرف شام انجام میدهند. ولی به هر حال باید به این نکته دقت کرد که در صورت پر شدن ۳/۱ کیسه و یا نشت آن در هر ساعتی از روز باید کیسه تعویض شود.
چگونه باید کیسه قبلی را از بدن جدا نمود؟
هنگام جدا کردن کیسه این کار باید به ملایمت و بدون عجله انجام شود. هرگز چسب کیسه با فشار و به سرعت از روی پوست جدا نگردد زیرا به پوست صدمه میزند.
برای برداشتن چسب بهتر است در جهت رویش موها کشیده شود. ابتدا باید لبههای چسب کاملا جدا شده، بعد به آرامی برداشته شود. بهتر است این کار را از بالا شروع کرد که در صورت فعالیت استوما هنگام تعویض کیسه بتوان مدفوع را با کیسه کنترل نمود.
بعضی افراد برای برداشتن آثار چسب از آب ولرم استفاده میکنند و برخی ترجیح میدهند از پاککننده مخصوص چسب (Adhesive Remover) استفاده کنند. در صورت استفاده از پاککننده حتماً قبل از چسباندن کیسه جدید، باید پاک کننده را با آب و صابون از روی پوست پاک کرد. بعضی مواقع بلافاصله پس ازبرداشتن کیسه، پوست ممکن است صورتی یا قرمز و تیرهتر از قبل به نظر برسد. این حالت به زودی برطرف میشود. باقی ماندن قرمزی و تیرگی، نشان دهنده آزردگی پوستی است.
روش تمیز کردن اطراف استوما هنگام تعویض کیسه چگونه است؟
برای تمیز کردن پوست اطراف استوما فقط به آب ولرم و حوله نرم نیاز است. استفاده از گاز استریل یا دستکش لزومی ندارد؛ چون لازم نیست اطراف استوما استریل باشد و برای تمیز کردن پوست اطراف استوما نیازی به صابون نمیباشد؛ به طور کلی بهتر است برای تمیز کردن اطراف استوما از صابون استفاده نشود و در صورت نیاز به مواد پاک کننده از صابونهای ملایم و یا شامپو بچه استفاده گردد.
استفاده از صابونها و پاککنندههای روغنی و چرب، خوشبوکنندهها و دئودورانتها در اطراف استوما مشکلات پوستی ایجاد میکند و حتی ممکن است از چسبیدن چسب کیسه جلوگیری کند( دئودورانت باید داخل کیسه استفاده شود). این مواد را باید به خوبی از پوست پاک کرد تا مانع چسبیدن چسب پایه نشوند. در صورت استفاده از خمیر، برای برطرف کردن خمیر از روی پوست بهتر است آن ناحیه کمی خیس شود. بعضی از افراد ترجیح میدهند از پاککنندههای چسب و خمیر استفاده کنند. اگر مقداری خمیر روی پوست باقی بماند، جای نگرانی نیست و نباید آن را با خشونت از پوست جدا نمود. این خمیر با پانسمان بعدی جدا خواهد شد. همواره قبل از چسباندن کیسه جدید، پوست را باید به خوبی خشک کرد. برخی از افراد این کار را با درجه ملایم سشوآر انجام میدهند.
آیا میتوان برای تمیز کردن پوست اطراف استوما از الکل استفاده کرد؟
خیر- هرگز برای تمیز کردن پوست اطراف استوما از الکل و سایر مواد شیمیایی نظیر بتادین و استون نباید استفاده کرد؛ زیرا این مواد به پوست اطراف استوما آسیب وارد میکنند و موجب ایجاد زخم و سوزش میشوند.
آیا میتوان اطراف استوما از پودر بچه و یا کرمهای مرطوبکننده استفاده کرد؟
خیر- تا حد ممکن نباید از کرمها یا پودرهای آرایشی و … در پوست اطراف استوما استفاده شود؛ زیرا ممکن است از چسبیدن صحیح چسب پایه کیسه جلوگیری کنند.
آیا میتوان از دستمالهای مرطوب برای پاک کردن اطراف استوما استفاده کرد؟
تا حد امکان باید از این کار خودداری شود؛ زیرا اغلب این دستمالها حاوی لانولین و سایر روغنها هستند که ممکن است با مواد موجود در چسب پایه تداخل و پوست اطراف استوما را تحریک کنند.
پس از تعویض کیسه با محتویات آن چه باید کرد؟
در حد امکان بهتر است محتویات کیسه در توالت تخلیه شود ولی در شرایط اجبار میتوان برای رفع بوی نامطبوع آن را داخل یک یا دو کیسه زباله قرار داد، کیسهها را باید به خوبی گره زد و آن را داخل سطل زباله انداخت.
بهتر است در شرایط خاص و بیرون منزل، همواره چند کیسه زباله اضافی همراه داشت تا در زمانهای مناسب مورد استفاده قرار گیرد. در صورت استفاده از دستمالها یا وسایل یک بار مصرف برای پاک کردن اطراف استوما، آنها را نیز همراه با محتویات کیسه باید دور انداخت. در صورت استفاده از کیسههای دو تکه، کیسه را باید داخل توالت تخلیه کرد، و پس از شستو شو مجدد مورد استفاده قرار داد. اگر از کیسههای ته باز با گیره (Clamp) استفاده میشود، میتوان با باز کردن گیره محتویات کیسه را داخل توالت تخلیه کرد. همواره باید یک گیره اضافی همراه داشت.
حتماً پس از تعویض کیسه و جاگذاری آن دستها باید با آب و صابون شسته شود.
برای خشک کردن اطراف استوما قبل از چسباندن کیسه چه باید کرد؟
پس از حمام کردن یا شنا، برای خشک کردن پوست اطراف استوما بهتر است از حوله نرم و خشک و تمیز استفاده شود. همچنین میتوان از سشوآر روی پایینترین درجه استفاده کرد تا نواحی اطراف استوما بهتر خشک شود. دقت شود هرگز از سشوآر خیلی داغ روی پوست استفاده نشود؛ چون پوست را تحریک میکند.
برای انتخاب کیسه مناسب چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
انتخاب کیسه کاملا به شرایط فردی بیمار بستگی دارد و با در نظر گرفتن تمامی شرایط باید در مورد نوع کیسه تصمیمگیری شود. اولین نکتهای که در انتخاب کیسه باید مد نظر قرار گیرد، نوع استومی است.
معمولاً برای کولوستومی از کیسههای ته بسته و برای ایلئوستومی از کیسههای ته باز قابل تخلیه و برای یوروستومی از کیسههای شیردار استفاده میشود که این مسئله نیز در شرایط مختلف قابل تغییر است. محل استوما نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و در انتخاب کیسه نقش تعیینکنندهای دارد.
وضعیت سلامتی بیمار، وضع اقتصادی و اجتماعی و سلامت روانی نیز از نکات قابل توجه است. برای مثال برای بیماران مسن با مشکل بینایی که مراقبی نیز ندارد، استفاده از سیستم دو تکه و قابل برش مناسب نیست.
چگونه میتوان کیسههای تهباز را تخلیه نمود؟
بیشتر افراد ترجیح میدهند در حالت نشسته بر روی توالت این کیسهها را تخلیه کنند ولی بعضی نیز این کار را در حالت ایستاده انجام میدهند. هنگام باز کردن کیسه میتوان به سادگی انتهای آن را در حالی که کیسه به سمت توالت گرفته شده است، باز کرد. نباید کیسه را کاملاً به صورت عمودی نگاه داشت زیرا تخلیه تدریجی محتوای کیسه در این حالت میسر نیست و مدفوع به سرعت از کیسه خارج میشود و محیط اطراف را آلوده میکند. پس از تخلیه تمام محتوای کیسه، بهتر است انتهای کیسه پاک شود. بعضی افراد انتهای کیسه را میشویند و بعضی دیگر آن را با دستمال توالت پاک میکنند. بعضی افراد نیز ترجیح میدهند هر دو کار را انجام دهند. در انتهای کار باید کیسه را جمع کرد و انتهای آن را بست.
روش خرید کیسه کلستومی
جهت خرید کیسه کلستومی شما می توان به سایت فروشگاه ناجی طب به آدرس زیر مراجعه نمایید.